آثار و زندگینامه شیخ مفید

ولادت شیخ مفید

محمّد بن محمّد بن نُعمان ملقب به شیخ مُفید و مشهور به ابن المعلّم، فقیه و متکلم و از علمای برجسته تشیعدر سده ۴ هجری قمری بود. شیخ مفید در روز یازدهم ذیقعده سال 336 یا 338 ق در نزدیکی شهر بغداد زاده شد.

تحصیلات شیخ مفید

شیخ مفید قرآن و علوم مقدماتی را پیش پدرش فراگرفت. بعد از آن برای ادامه تحصیل همراه وی به شهر بغداد رفت و توانست از محدثان، متکلمان و فقهای برجسته شیعه و سنی بهره ببرد.

شیخ صدوق، ابن جنید اسکافی، ابن قولویه، ابوغالب زراری و ابوبکر محمّد بن عمر جعابی از معروف ترین استادان شیعی شیخ مفید بوده اند.

شیخ مفید پیش حسین بن علی بصری مشهور به جُعَل از اساتید بزرگ معتزله و ابویاسر شاگرد متکلم نامی ابوالجیش مظفر بن محمد خراسانی بلخی علم کلام آموخت. وی همچنين به پیشنهاد ابویاسر در مجلس درس علی بن عیسی رمانی دانشمند مشهور معتزلی شرکت کرد. 

شیخ مفید از حدود ۴۰ سالگی ریاست شیعیان را در فقه، کلام و حدیث عهده دار شد و در دفاع از عقاید و باورهای تشیع، با عالمان ديگر مذاهب گفتگوو مناظره میکرد.

لقب شیخ مفید

به گفته شوشتری و خوانساری، لقب مفید از جانب رمانی به شیخ نعمان داده شده است. ولی بعضی از اقوال ديگر، لقب مفید را برخاسته از گفت وگوی علمی بین ابو نعمان و قاضی عبدالجبار می دانند. بعضی مانند ابن شهر آشوب بر این باورند که لقب مفید از جانب امام غایب به او داده شده است. امام غایب شیعیان در نامه ای ابن نعمان را به این لقب خوانده است. مک درموت معنای مفید را سودمند برای امام غائب و آموزنده و فایده رسان برای شاگردانش می داند.

بعضی گفته اند لقب «مفید» را علی بن عیسی معتزلی در دوران جوانی، در نتیجه گفتگو با وی به او داد.

تالیفات شیخ مفید

علم، کلام و عقاید: « اوائل المقالات»، « شرح عقاید صدوق»، « اجوبه المسائل السرویه» و« نکت الاعتقادیه»، کتاب های شیخ عظیم الشأن، مرحوم مفید در این بستر فکری فرهنگی است.

علم فقه: « المقنعه» شیخ صاحب عناوین بسياري در فقه است که احکام و وظائف شرعی در ابواب گوناگون آن توضیح داده شده است.« الاعلام»،« المسائل الصاغانیه»،« جوابات اهل الموصل فی العدد الرویه» و« جواب اهل الرقه فی الاهله و العدد» از ديگر آثار این فرزانه فرهمند در زمینه فقه است.

اخلاق اسلامی: «امالی» شیخ، پیرامون اخلاق اسلامی و فضایل انسان است.